جرم قذف و مجازات آن چیست و چه تفاوتی با توهین و افترا دارد؟
جرم قذف از جمله حدود و جرایم حق‌الناسی است. این جرم را می‌توان نوع خاصی از توهین برشمرد که تحت شرایط خاصی تحقق می‌یابد. کیفیت تحقق و میزان مجازات این جرم در شرع بیان شده و قانون مجازات اسلامی نیز در کتاب حدود همین حکم شرعی را بیان نموده است. شناخت این جرم خاص و مجازات آن اهمیت بسیاری دارد. از این رو در این مقاله قصد بررسی جرم قذف، مجازات آن و تفاوت این جرم با جرایم دیگری چون توهین و افترا را داریم.
جرم قذف چیست؟
قانونگذار جرم قذف را عبارت از نسبت دادن زنا یا لواط به شخص دیگری دانسته است. در واقع، اگر فردی به شخص دیگری نسبت ارتکاب زنا یا لواط داده و بینه کافی جهت اثبات این موضوع نداشته باشد، مرتکب حد قذف شده است. نسبت دادن هر عمل ناشایستی جز زنا و لواط به شخصی دیگر، قذف محسوب نخواهد شد و در زمره جرایم دیگری چون توهین یا افترا قرار خواهد گرفت.
جرم قذف حتی نسبت به شخص مرده نیز تحقق می‌یابد؛ یعنی اگر فردی به شخص متوفا نسبت زنا یا لواط دهد و نتواند آن را ثابت نماید، مرتکب قذف شده و ورثه متوفا می‌توانند نسبت به وی طرح شکایت کیفری نمایند.
شرایط تحقق جرم قذف
به منظور تحقق جرم قذف، مرتکب (قاذف) و بزه‌دیده (مقذوف) بایستی دارای شرایطی باشند. قاذف بایستی نسبت به معنای الفاظ مورد استفاده آگاه بوده و معنی آن‌ها را بداند. چنانچه فرد از الفاظ نامناسبی استفاده نموده اما معنای آن را نداند، قذف تحقق نمی‌یابد. همچنین نسبت دادن زنا یا لواط از طرف قاذف بایستی کاملا روشن و بدون ابهام بیان شود. سخنان کنایی و طعنه‌آمیز موجب تحقق جرم قذف نخواهد شد.
مقذوف نیز بایستی در زمان قذف، بالغ، عاقل، مسلمان، معین و غیرمتظاهر به زنا یا لواط باشد. چنانچه فردی تظاهر به ارتکاب زنا یا لواط نماید، هرچند در عمل مرتکب آن نشده باشد، نسبت دادن این اعمال به فرد، موجب اجرای حد قذف نخواهد شد
مجازات جرم قذف
ماده 250 قانون مجازات اسلامی مجازات جرم قذف را هشتاد ضربه شلاق دانسته است. در صورت اثبات تحقق این جرم، این مجازات ثابت بوده و کاهش یا افزایشی نخواهد داشت. این مجازات نسبت به پدر یا جد پدری قابل اجرا نمی‌باشد. چنانچه پدر یا جد پدری، فرزند یا نوه خود را قذف نمایند، به سی و یک تا هفتاد و چهار ضربه شلاق تعزیری محکوم خواهند شد.
قابل گذشت بودن جرم قذف
جرم قذف از جمله جرایم مرتبط با حق‌الناس بوده و فاقد جنبه عمومی جرم می‌باشد. به همین دلیل، رسیدگی به این جرم منوط به مطالبه بزه‌دیده یا شاکی خصوصی است. گذشت بزه‌دیده در هر مرحله از رسیدگی نیز موجب توقف رسیدگی و اجرای مجازات می‌شود.
حد قذف قابل به ارث رسیدن نیز می‌باشد. چنانچه مقذوف در طول حیات خود شکایتی طرح ننموده و فوت کرده باشد، این حق به همه ورثه وی، جز همسرش به ارث خواهد رسید. با درخواست حتی یکی از ورثه مبنی بر اجرای حد قذف، قاذف به مجازات مقرر قانونی محکوم خواهد شد.
موارد سقوط حد قذف
حدوث برخی از موارد در هر مرحله از رسیدگی، موجب سقوط حد قذف و عدم اجرای مجازات می‌شود. این موارد عبارتند از:
1. هرگاه مقذوف، قاذف را تصدیق نماید.
2. هرگاه آنچه به مقذوف نسبت داده شده با شهادت یا علم قاضی اثبات شود.
3. هرگاه مقذوف و در صورت فوت وی، ورثه او گذشت نمایند.
4. هرگاه مردی زنش را پس از قذف به زنای پیش از زوجیت یا زمان زوجیت، لعان کند.
5. هرگاه دو نفر یکدیگر را قذف کنند، خواه قذف آن‌ها همانند یا مختلف باشد.
تفاوت قذف و توهین
بسیاری از افراد ممکن است به اشتباه قذف و توهین را مترادف فرض نمایند، در حالی که این‌ها دو جرم متفاوت از یکدیگر بوده و هر یک ماهیت جداگانه‌ای دارند.
همانطور که پیش‌تر اشاره شد، قذف تنها نسبت دادن زنا یا لواط به فردی را شامل می‌شود. این در حالی است که در توهین نسبت دادن عمل مطرح نمی‌باشد، بلکه هر رفتار ناشایست و ناپسندی که موجب آزار و اذیت طرف مقابل شده و شأن وی را پایین آورد، توهین محسوب می‌گردد. به عنوان مثال، اگر فردی دیگری را «حرام‌زاده» خطاب نماید مرتکب جرم قذف نسبت به پدر و مادر این فرد شده است، زیرا عمل زنا را به آنان نسبت داده است. اما این فرد خود مورد توهین قرار گرفته، زیرا استفاده از لفظی رکیک موجب اذیت وی شده و شأن اجتماعی او را پایین آورده است.
کلام پایانی
جرم قذف عبارت است از نسبت دادن زنا یا لواط به فردی دیگر و ناتوانی از اثبات این موضوع. با تحقق این جرم و شکایت شاکی، مرتکب به هشتاد ضربه شلاق محکوم خواهد شد. این جرم دارای جنبه حق‌الناسی بوده و تنها با شکایت شاکی خصوصی قابل تعقیب و پیگیری است. گذشت شاکی در هر مرحله از رسیدگی موجب سقوط مجازات خواهد شد. جرم قذف عنوان مجرمانه‌ای مستقل از جرایم توهین و افترا می‌باشد. با این حال شباهت‌هایی با یکدیگر دارند که به تفصیل در این مقاله توضیح داده شد.
تعریف جرم قذف، شرایط تحقق و اجرای مجازات آن به صورت کامل در این مقاله بیان شده است. امید است که با مطالعه این مقاله، نسبت به این موارد اطلاعات کاملی به دست آورده باشید. در صورت نیاز به دریافت مشاوره تخصصی در این زمینه می‌توانید به قسمت مشاوره مراجعه نموده و با مشاورین متخصص مجموعه لامینگو ارتباط داشته باشید. سؤالات حقوقی خود را نیز می‌توانید در قسمت دیدگاه‌ها درج نمایید تا در اسرع وقت توسط کارشناسان متخصص مجموعه لامینگو پاسخ داده شوند. در پایان، پیشنهاد می‌شود تا با مراجعه به مقالات حقوقی گوناگون منتشر شده در این سایت را مطالعه نموده و اطلاعات حقوقی خود را در زمینه‌های مورد نیاز خود افزایش دهید