ساعت کار: از شنبه تا پنجشنبه ساعت 8 الی 17

نرخ دیه در سال ۱۴۰۲

6 فروردین 1402

نرخ دیه در سال ۱۴۰۲

:دیه

، مالی است که در شرع ، برای جنایت غیر عمدی بر نفس ، عضو یا منفعت یا جنایت عمدی ، در مواردی که به هر جهتی قصاص امکان ندارد ، مقرر شده است. نرخ دیه کامل انسان در سال ۱۴۰۲ ، در ماه های غیر حرام یا عادی ، 900 میلیون تومان و در ماه های حرام ، معادل 1 میلیارد و 200

میلیون تومان می باشد. نحوه تعیین دیه سال 1402 ، توسط رئیس قوه قضاییه می باشد

 

سلامتی جسم و جان افراد ، در جامعه ، از اهمیت بسزایی برخوردار می باشد و قانون گذار نیز به این موضوع ، اهمیت داده است . به همین دلیل ، در صورتی که جنایتی ، علیه جان افراد انجام شود و یا سلامتی اعضای آن ها را دچار آسیب کند ، فرد مرتکب ، بر اساس قانون مجازات اسلامی ، موظف به پرداخت دیه جنایت و آسیب وارده می باشد .

دیه ، نوعی از مجازات است و مالی می باشد که مرتکب جنایت ، باید به زیان دیده از جرم یا اولیای دم او بپردازد. همه ساله ، با توجه به نرخ تورم و شاخص اعلام شده توسط بانک مرکزی ، نرخ دیه آن سال، توسط رئیس قوه قضاییه تعیین می گردد که سال 1402 نیز از این موضوع ، مستثنی نیست و نرخ و میزان دیه کامل انسان در این سال نیز، مبلغ مشخصی بوده که مبلغ دیه اعضا نیز بر اساس آن ، محاسبه می شود. 

از این رو ، در ادامه این مقاله قصد داریم ، به بررسی این سوال بپردازیم که دیه چیست و نرخ دیه کامل انسان در سال ۱۴۰۲ چقدر است ؟ سپس بگوییم ، در صورتی که شخصی محکوم به پرداخت دیه کامل در سال 1402 شود ، بسته به نوع آسیب ، چه میزان مبلغی برای وی تعیین خواهد شد ؟ و توضیح دهیم ، مبلغ دیه سال ۱۴۰۲ در ماه های حرام و غیر حرام ، بر اساس جدول قیمت آن چه مبلغی می باشد .



:دیه چیست

یکی از مهم ترین انواع مجازات هایی که برای برخی از جرایم ، در قانون مجازات اسلامی ، در نظر گرفته شده ، دیه می باشد . دیه در ماده 448 قانون مجازات اسلامی ، تعریف شده که بر اساس ماده مذکور : " دیه مقدر ، مال معینی است که در شرع مقدس ، به سبب جنایت غیر عمدی بر نفس ، عضو ، یا منفعت ، یا جنایت عمدی در مواردی که به هر جهتی قصاص ندارد ، مقرر شده است " .

با توجه به تعریفی که از دیه ارائه شد ، می توان گفت ، در صورتی که جرایم غیر عمدی ، نظیر تصادف ، سبب آسیب به جان ، اعضای بدن و منافع دیگری شده باشد ، به حکم شرع ، میزانی دیه تعیین می گردد که مجرم ، باید به شخص بزه دیده و یا ورثه او بپردازد . البته ، دیه ، در موارد جرایم عمدی و ضرب و جرح نیز وجود دارد

در شرایطی که جرم ، از نوع عمدی بوده ، ولی به دلایلی ، نتوان مرتکب را قصاص نمود ، دیه ، تعیین و پرداخت می گردد . همچنین ، گاهی ممکن است ، با اینکه حکم قصاص برای جرمی صادر شده باشد ، اما خود بزه دیده و یا اولیای دم وی ، به دریافت دیه به جای قصاص ، راضی شوند و به اصطلاح ، دیه بگیرند که در ادامه این مقاله ، قصد داریم، به بررسی جدول قیمت دیه سال ۱۴۰۲ بپردازیم و بگوییم میزان مبلغ دیه کامل انسان در سال 1402 چقدر می باشد

 

نحوه تعیین میزان و نرخ دیه 1402

در قسمت قبل ، به تعریف مختصری از دیه ، به عنوان یکی از مجازات های پیش بینی شده در قانون مجازات اسلامی ، پرداخته شد . پس از صحبت در خصوص مفهوم دیه ، در این قسمت ، قصد داریم ، درباره نحوه تعیین میزان و نرخ دیه سال ۱۴۰۲ صحبت کنیم و بگوییم که جدول قیمت دیه هر سال و سال 1402، چگونه و با چه روندی ، مشخص و اعلام می گردد . 

نرخ و جدول قیمت دیه در هر سال ، با سال قبل ، تفاوت دارد ؛ چرا که ، تورم موجود در کشور نیز اقتضا می کند ، همه ساله ، نرخ دیه مشخصی تعیین گردد و دیه سال ۱۴۰۲ نیز از این قضیه مستثنی نیست . در همین راستا ، نرخ قیمت دیه کامل انسان در هر سال ، طبق نظر کارشناسان و با توجه به درصد تورمی که از سوی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران اعلام می شود ، تعیین شده و در اختیار رئیس قوه قضاییه قرار می گیرد که رئیس قوه قضاییه نیز پس از موافقت ، آن را به اطلاع عموم می رساند

در قسمت قبل ، در خصوص نحوه تعیین دیه هر سال توضیح دادیم. همانطور که اشاره شد ، رئیس قوه قضاییه ، با صدور بخشنامه ای ، نرخ و مبلغ دیه کامل انسان را در هر سال ، ابلاغ و اعلام می نماید . لذا در این قسمت ، قصد داریم ، درباره نرخ دیه کامل انسان در سال 1402 صحبت کنیم و بگوییم که نرخ دیه کامل انسان در سال ۱۴۰۲  چقدر می باشد . 

بررسی این موضوع ، یعنی، بررسی میزان مبلغ دیه کامل انسان در سال 1402 ، از آن جهت ، مهم و ضروری است که اولا ، دیه سایر اعضای بدن ، بر مبنای آن ، محاسبه می گردد و ثانیا ، محکوم به پرداخت دیه یا مسئول پرداخت، باید ، مبلغ دیه را به نرخ روز یا همان یوم الادا بپردازد ، حتی اگر سال محکومیت ، با سال پرداخت متفاوت باشد.

بر اساس مبلغ دیه سال 1402 ، دیه کامل انسان در این سال ، 900 میلیون تومان ( 900/000/000 ) می باشد ؛ یعنی ، در صورتی که شخصی ، محکوم به پرداخت دیه ای معادل دیه کامل انسان بشود ، باید مبلغ 900 میلیون تومان ، دیه بپردازد که این مبلغ ، برای ماه های عادی ، یعنی ماه های غیر حرام می باشد

همچنین ، طبق قواعد کلی ، دیه در ماه های حرام ، به میزان مشخصی ، تغلیظ شده و افزایش می یابد که مبلغ تغلیظ دیه در ماه های حرام ، معادل یک سوم دیه کامل انسان می باشد . از آن جهت که یک سوم دیه کامل انسان در سال ۱۴۰۲ ( که 900 میلیون تومان تعیین شده است ) ، معادل 300 میلیون تومان می شود ، در ماه های حرام ، مبلغ 300 میلیون تومان ( 300/000/000 ) به نرخ دیه کامل انسان در ماه های عادی ، افزوده خواهد شد که معادل 1 میلیارد و 200 میلیون تومان می ش

مهلت پرداخت دیه، بسته به اینکه جرم موجب دیه، عمد بوده یا شبه عمد و خطای محض، متفاوت است. مهلت پرداخت دیه در جرائم عمدی و ضرب و جرح، یک سال قمری و در خصوص جرائم شبه عمد و خطای محض، به ترتیب، دو سال قمری و سه سال قمری، از زمان وقوع جنایت می باشد. در موارد توافق و مصالحه بر دیه و عدم تعیین مدت زمان، مهلت پرداخت دیه، ظرف یک سال از زمان تراضی بر دیه است

نحوه محاسبه چند درصد دیه

در قسمت های قبل ، درباره دیه سال 1402 و نرخ دیه کامل انسان ۱۴۰۲ توضیح دادیم و اشاره کردیم که نرخ دیه کامل انسان ۱۴۰۲ چقدر می باشد . پس از صحبت در خصوص دیه سال 1402، در این بخش ، قصد داریم ، درباره نحوه محاسبه چند درصد دیه که صحبت کنیم و بگوییم که نحوه محاسبه چند درصد دیه چگونه خواهد بود.

برای محاسبه چند درصد دیه ، لازم است تا نرخ دیه در هر سال را در ماه های غیر حرام بدانیم. ضرورت این موضوع ، از این جهت می باشد که چند درصد دیه ، با در نظر گرفتن دیه کامل هر سال ، محاسبه می شود . به عنوان مثال ، چنانچه قاضی ، در سال 1402 ، بابت جراحتی به ده درصد دیه کامل رای دهد ، این ده درصد ، با در نظر گرفتن نرخ دیه کامل انسان ۱۴۰۲ ، محاسبه خواهد شد. دیه کامل انسان 1402 ، 900 میلیون است و ده درصد آن ، 90 میلیون تومان خواهد شد

 

مهلت پرداخت دیه تا چه زمانی است؟

ماده 17 قانون مجازات اسلامی، در تعریف دیه، مقرر می دارد: "دیه، مالی است که در شرع مقدس، برای ایراد جنایت غیر عمدی بر نفس، اعضا و منافع و یا جنایت عمدی، در مواردی که به هر جهتی قصاص ندارد، به موجب قانون، مقرر می شود." بر اساس این ماده، دیه، یکی از انواع مجازات های مورد پیش بینی قانون گذار، در جرائم می باشد که باید توسط مسئول پرداخت دیه، در مهلت پرداخت دیه بعد از رای دادگاه، در جرائم عمدی و ضرب و جرح یا جرایم غیر عمدی، به مجنی علیه یا اولیای دم، داده شود

برای پاسخ به این پرسش که مهلت پرداخت دیه بعد از رای دادگاه چه زمانی است؟ باید به قانون مجازات اسلامی، رجوع کرد. قانون مجازات اسلامی، در مواد 488 تا 491، مهلت پرداخت و نحوه واریز دیه بعد از رای دادگاه و ترتیب پرداخت دیه را مشخص کرده است. مطابق مواد قانون مجازات اسلامی، مدت زمان پرداخت دیه، بسته به نحوه وقوع جنایت، متفاوت خواهد بود و می تواند یک سال قمری، دو سال قمری یا سه سال قمری، از تاریخ وقوع جنایت باشد. بر اساس قانون، نحوه وقوع جرم، می تواند به یکی از حالت های زیر باشد

 

عمد: جرم عمد، جرمی است که مرتکب آن، هم، قصد انجام فعل را داشته و هم، قصد نتیجه؛ یعنی با علم آگاهی و با سوء نیت، اقدام به ارتکاب عمل مجرمانه می نماید

 

شبه عمد: هر گاه مرتکب جرم، قصد فعل را داشته باشد اما قصد نتیجه را نداشته باشد، به عبارتی، بدون سوء نیت، مرتکب جنایت شود، جرم شبه عمد خواهد بود

 

خطای محض: هر گاه جنایت، در خواب و بیهوشی یا به وسیله شخص صغیر و مجنون واقع شود، خطای محض است. همچنین، زمانی که مرتکب، نه قصد فعل (انجام رفتاری نسبت به مجنی علیه) داشته باشد نه قصد نتیجه، جنایت واقع شده، خطای محض خواهد بود.

در پایان، لازم به ذکر است که دیه جنایت بر میت، حال بوده و در هر حال، باید فورا پرداخت شود. در ادامه، به توضیح مهلت پرداخت دیه بعد از رای دادگاه، در جرائم عمدی و ضرب و جرح، شبه عمدی و خطای محض، خواهیم پرداخت