اجراییه و مراحل صدور آن

اجراییه در لغت، به معنای برگه ای است که به منظور آگاهی کسی که اجرا علیه او است، از طرف اجرا مراجع دادگستری، مانند شورای اختلاف صادر شده و به محکوم علیه، ابلاغ می شود و پس از مهلت مقرر، اجرا حکم انجام می گیرد. در واقع اجراییه، فرم چاپی است که برای اجرای حکم و با تقاضایمحکوم له صادر می شود .

جراییه، ورقه ای است که برای اجرای حکم، صادر می شود. مراحل صدور اجراییه، بعد از آن که حکم دادگاه قطعی شد، انجام می گیرد. امکان اعتراض و ابطال اجراییه، در قانون، پیش بینی شده است. به اجراییه هایی که از مراجع صدور اجراییه ثبتی به موجب سند رسمی لازم الاجرا صادر می شوند، اجراییه ثبتی می گویند که آنها نیز به موجب قانون ، قابل ابطال می باشند.

مراحل صدور اجراییه

برای بیان مراحل صدور اجراییه، ابتدا لازم است گفته شود که صدور اجرائیه، بدون درخواست محکوم له صورت نمی گیرد . بنابراین محکوم له، درخواست اجراییه را به دفتر دادگاه اعلام کرده و دفتر دادگاه صادر کننده حکم بدوی، درخواست اجرای حکم را به همراه پرونده به دادگاه تقدیم می کند . دادگاه، در صورت احراز شرایط برای صدور اجراییه ، دستور لازم برای صدور آن را صادر می کند . 

مراحل صدور اجراییه، شامل موارد ذیل، می باشد:

حکم قطعی صادر شده باشد و یا حکم بعد از دادگاه تجدید نظر قطعی شده باشد.

احکام دادگاه های دادگستری وقتی به موقع اجرا گذارده می‌ شود که به محکوم‌ علیه یا وکیل یا قائم‌مقام قانونی او ابلاغ شده باشد

 اجراییه ثبتی چیست و نحوه ابطال آن

اگر شخصی دارای سند رسمی لازم اجرایی است که در سند انجام تعهداتی درج شده و فرد خواستار انجام این تعهدات است، در این حالت او می تواند، به یکی از مراجع صدور اجراییه ثبتی، مراجعه کرده و درخواست اجرای تعهد ذکر شده، را اعلام کند. به عنوان نمونه سند ازدواج، سند رسمی لازم اجرایی می باشد که پرداخت مهریه توسط مرد در آن تعهد شده است که در این حالت زن می تواند برای اجرای تعهد پرداخت مهریه به استناد این سند ازدواج، به یکی از این مراجع صدور اجراییه ثبتی مراجعه کرده و درخواست خود را اعلام کند.

بنابراین، به این نمونه اجراییه ها که به موجب یک سند رسمی لازم الاجرا و توسط مراجع صالح، مانند اداره دفاتر اسناد رسمی، اداره ثبت سند و غیره صادر می شوند، اجراییه ثبتی می گویند. در اجراییه ثبتی، نام و مشخصات متعهد، متعهد له و موضوع تعهد درج شده است.

حال ممکن است این سوال پیش بیاید، که نحوه ابطال اجراییه ثبتی به چه صورت است؟ به موجب ماده 1 ‌قانون اصلاح بعضی از مواد قانون ثبت و قانون دفاتر اسناد رسمی: "هر کس دستور اجرای اسناد رسمی را مخالف با مفاد سند یا مخالف قانون دانسته یا از جهت دیگری شکایت از دستور اجرا سند رسمی‌ داشته باشد می‌ تواند به ترتیب مقرر در آیین دادرسی مدنی، اقامه دعوی نماید." فردی که مفاد اجراییه را مخالف قانون می داند، می تواند طرح شکایت کند. در این حالت فرد متقاضی باید به یکی از دفاتر خدمات قضایی مراجعه کرده و با ثبت شکایت، خواسته خود مبنی بر ابطال اجراییه ثبتی را مطرح کند.

به موجب ماده دو این قانون، مرجع رسیدگی به دعاوی ناشی از دستور اجرای اسناد رسمی، در صلاحیت دادگاه محلی است که در حوزه آن دستور اجرا صادر شده بود. همچنین، رسیدگی به این دعوا تابع مقررات دادرسی اختصاری بوده و خارج از نوبت رسیدگی خواهد شد. در ماده 5 قانون اصلاح بعضی از مواد قانون ثبت و قانون دفاتر اسناد رسمی، این توضیح داده شده است که اگر دادگاه، دلایل شکایت را قوی بداند یا در اجرا سند رسمی، ضرر جبران‌ ناپذیر باشد، به درخواست مدعی، بعد از گرفتن تامین‌، قرار توقیف عملیات اجرایی را می‌ دهد.

.

محکوم‌ له یا‌ نماینده و یا قائم‌مقام قانونی او کتبا تقاضا اجرای حکم را از دادگاه کرده باشد.

مهلت قانونی ده روزه برای محکوم علیه در نظر گرفته می شود تا حکم را اجرا کند

نحوه اعتراض به اجراییه

اعتراض به اجرائیه، در شرایطی امکان پذیر است که در قانون پیش بینی شده است. برای نمونه به موجب ماده 11 قانون جرای احکام مدنی، اگر اشتباهی در صدور اجرائیه رخ داده باشد، هر یک از طرفین می تواند، نسبت به اجراییه اعتراض کند و درخواست تصحیح یا ابطال آن را نماید. برای مثال، اگر در مشخصات هویتی یکی از اصحاب دعوا اشتباهی شده باشد و اجراییه برای شخص دیگری صادر شده باشد در این حالت امکان اعتراض به آن وجود دارد.

مهم ترین موارد اعتراض به اجراییه در موارد نقض رای است. موارد نقض رای در ماده 371 قانون آیین دادرسی مدنی شرح داده شده است که اگر حکم یا قرار، دارای یکی از موارد زیر باشد، نقض می گردد. موارد نقض رای شامل موارد ذیل است:

دادگاه صادرکننده رای، صلاحیت ذاتی برای رسیدگی به موضوع را نداشته باشد و در مورد عدم رعایت صلاحیت محلی، وقتی که نسبت به آن ایراد شده باشد.

رای صادره خلاف موازین شرعی و مقررات قانونی شناخته شود.

عدم رعایت اصول دادرسی و قواعد آمره و حقوق اصحاب دعوا در صورتی که به درجه ای از اهمیت باشد که رای را از اعتبار قانونی بیندازد.

آرای مغایر با یکدیگر، بدون سبب قانونی در یک موضوع و بین همان اصحاب دعوا صادر شده باشد.

تحقیقات انجام شده ناقص بوده و یا به دلایل و مدافعات طرفین توجه نشده باشد.

اگر اجراییه ای برای حکمی صادر شود که یکی از موارد بالا را دارد، در این حالت، اصحاب دعوا می توانند در دادگاه، نسبت به اجراییه اعتراض نمایند، دادگاه به این موضوع رسیدگی کرده و اگر اعتراض، دارای دلایل کافی بود اجراییه تصحیح یا باطل می گردد.

نحوه ابطال اجراییه

 مهم ترین موارد ابطال اجراییه، موارد نقض رای مندرج در ماده 371 قانون آیین دادرسی مدنی است که شامل مواردی مانند نقص انجام تحقیقات مقدماتی، عدم رعایت اصول دادرسی و قواعد آمره و حقوق اصحاب دعوا و غیره می باشد. همچنین وجود اشتباه اثر گذار، در صدور اجراییه از موارد ابطال اجراییه می باشد

در این شرایط، هریک از اصحاب دعوا که درخواست ابطال اجرائیه دارد باید به شعبه دادگاه بدوی صادر کننده رای مراجعه کرده و درخواست خود مبنی بر ابطلال اجراییه را اعلام کند، دادگاه بعد از بررسی درخواست ابطال، در صورتی که دلایل را قوی بداند، درخواست ابطال را پذیرفته و اجراییه را باطل می کند

نمونه دادخوتست

ریاست محترم شعبه ..........

با عرض سلام و احترام

اینجانب.......... در خصوص پرونده....... به شماره......... که منجر به صدور داد نامه شماره ..............مورخ ......... شده و به قطعیت رسیده است، به موجب ماده ۲ قانون اجرای احکام مدنی، مصوب سال ۱۳۵۶ درخواست صدور اجرائیه و ابلاغ آن را به محکوم علیه خانم............. دارم .

با رعایت احترام

امضا