تحقیق محلی در امور کیفری

هر يك از طرفين پرونده مي توانند براي اثبات حقانيت خود از دادگاه تقاضاي انجام تحقيقات و معاينه محلي نمايند همچنان كه دادگاه نيز مي تواند رأساً قرار معاينه محل و يا تحقيقات محلي را صادر نمايد و وقت و موضوع قرار را به اصحاب دعوا ابلاغ نمايد.

معاینه محل و تحقیق محلی دو وسیله ی احراز و اثبات امور موضوعی است که در قانون مدنی پیش بینی نشده در قانون آیین دادرسی مدنی «معاینه ی محل و تحقیق محلی » به صورت مشترک موضوع مواد ۲۴۸ تا ۲۵۶ قرار گرفته است

تعریف معاینه محلی:

منظور از معاينه محل، مشاهده و ضبط آثار و علامات موجود در محل وقوع جرم است. معاينه محلي ممكن است در مرحله تحقيقات مقدماتي و بوسيلۀ قاضي تحقيق يا به نمايندگي از سوي او بوسيلۀ ضابطين دادگستري و يا اهل خبره مورد وثوق قاضي صورت گيرد و يا در مرحله دادرسي ضرورت پيدا كند و از طرف دادگاه بعمل آيد و هدف از آن نيز، جمع‌آوري دلائل و قرائن و امارات وقوع جرم است.

تحقیق محلی:

تحقیق محلی یعنی به دست آوردن اطلاعاتی که اهل محل راجع به امور موضوعی دعوا دارند در اطلاعات اهل محل اشخاصی که از آنها تحقیق می شود دانستنی های خود را از مجموعه ی دیده ها و شنیده ها ی مستقیم و غیر مستقیم وبرداشت های خود بیان می دارند بی آنکه لازم باشد ماخذ آنها را ذکر نمایند وعنوان خاصی غیر از عنوان شهادت را دارد به نظر دکتر شمس قانونگذار قانون مدنی می بایست اطلاعات اهل محل را در ردیف ادله اثبات دعوا به شمار می آورد

اعتبار صورت جلسه معاینه محل:
اطلاعات بدست آمده از انجام تحقيق و معاينه محلي از امارات و دلايل قضايي محسوب گرديده كه ممكن است موجب علم قاضي و يا اطمينان قاضي دادگاه و يا مؤثر در آن باشد.مندرجات صورت جلسه معاینه محل با هر قرینه ی مخالفی از اثر می افتد و به طریق اولی اثبات خلاف آن با هر دلیلی قابل اثبات است حتی اگر طرفی که ادعای خلاف صورت مجلس را می نماید در جلسه معاینه حضور داشته و ادعایی در این خصوص نکرده باشد . البته دادگاه چنین امری را در بررسی درستی یا نادرستی ادعا لحاظ خواهد کرد و منع قانونی در این راه وجود ندارد.

تشخیص اعتبار اطلاعات مطلعین محلی منوط به نظر دادگاه است:

به دلالت ماده ۲۴۹ قرار تحقیق محلی در محل های عمومی اجرا می شود اما هرگاه محل اجرای قرار اماکن خصوصی باشد و در اجرای قرار معاینه محل ممانعتی ایجاد شود در حدود مقررات قهرا اجرا می شود حسب مورد از نیروی انتظامی

نکته:

اگر در پرونده ای تقاضاي انجام تحقيقات و معاينه محلي شود لكن وسايل اجراي قرار و يا تحقيق محلي فراهم نشود، اين امر از عداد دلايل خارج خواهد شد.

صورت جلسه تنظيم شده به امضاي اصحاب دعوا و مطلعين حاضر خواهد رسيد.

عدم حضور يكي از اصحاب دعوا، مانع از اجراي قرار معاينه محل و تحقيقات محلي نخواهد بود.

معاينه محل در روز به عمل مي‌آيد، مگر در مواردي كه فوريت دارد.